Voeding tijdens de zwangerschap
Gezonde en evenwichtige voeding tijdens de zwangerschap is extra belangrijk. U levert niet alleen zelf heel wat inspanning, uw lichaam moet ook de juiste bouwstoffen leveren voor de groei van uw kindje.
De nieuwe (omgekeerde) voedingsdriehoek geeft een goed idee van wat u dagelijks zou moeten eten om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen.
Algemeen voedingsadvies
- Ook als u zwanger bent, zijn vooral voldoende water, fruit en groenten belangrijk
- Verkies vis en eventueel kip boven vlees
- Eet zo weinig mogelijk snelle suikers zoals in snoep, frisdrank
- Vermijd absoluut alcohol en enige andere drug
Uw baby heeft net zoals u koolhydraten, eiwitten, vetten, vitamines en mineralen nodig. Hij kan die enkel uit uw voeding krijgen. Door te variëren met groenten en fruit weet u al zeker dat hij alle benodigde voedingstoffen binnen krijgt. Standaard hebt u ongeveer 2000 kcal per dag nodig. Tijdens de zwangerschap, vooral op het einde, neemt dit toe met 300 tot 400 kcal. Dat is één extra boterham of één extra potje yoghurt. U hoeft dus zeker niet voor twee eten.
Vis tijdens de zwangerschap
We adviseren zwangere vrouwen om minstens één keer per week vis te eten, omdat de vetzuren die hierin zitten essentiële bouwstoffen bevatten voor de hersenen van het kindje. U vindt deze vetzuren vooral in vette vissoorten zoals sardines, zalm, haring, forel en makreel.
Aandachtspunten:
- Het voordeel van polyvitaminen of voedingssupplementen (zoals visolie) tijdens de zwangerschap is niet aangetoond.
- In sommige vissen (zoals tonijn, paling, zwaardvis, snoekbaars, makreel en haai) kunnen verontreinigingen zitten, zoals dioxines en zware metalen. Het kan geen kwaad deze vis eens een keertje te gebruiken, maar pas toch op met grote hoeveelheden. We raden aan deze vissoorten zeker niet meer dan twee maal per week te eten.
- Let ook op met vacuüm verpakte rauwe en gerookte vis. Deze bevatten iets vaker listeria (bacterie die aanleiding kan geven tot een voedselinfectie) en dat valt best te vermijden. Specifiek voor vacuüm verpakte vis raden we aan om deze ongeveer een week voor de datum van maximale houdbaarheid niet meer te gebruiken.
- We raden oesters en rauwe schaal- of schelpdieren ook af vanwege het risico op infectie van met name listeria. Gekookte mosselen, garnalen en scampi’s kunt u wel zonder risico eten.
Vegetarisch eten tijdens de zwangerschap
U kan tijdens de zwangerschap perfect vegetarisch eten. Zolang u de essentiële voedingsstoffen die in vlees aanwezig zijn (ijzer, eiwitten en B-vitamines) maar op andere manieren voldoende opneemt.
Diëten tijdens de zwangerschap
Om een tekort aan voedingsstoffen tijdens de zwangerschap te vermijden, is het verstandig om te diëten tijdens je zwangerschap
Kaas tijdens de zwangerschap
Het is aan te raden elke dag wat plakken kaas te eten. Kaas bevat immers calcium en vitamine D.
Let wel op met volgende kazen:
- Rauwe, niet gepasteuriseerde kazen
- Kazen met op de verpakking ‘met rauwe melk’ of ‘au lait cru’
Deze kunnen namelijk listeria bevatten en een ernstige infectie tijdens de zwangerschap veroorzaken. Het gaat vooral over de lopende Franse kazen zoals brie, mozzarella of schimmelkazen die van rauwe melk gemaakt zijn. De klassieke Nederlandse kazen veroorzaken geen risico op dergelijke infectie.
Voedingsstoffen en -supplementen tijdens de zwangerschap
Foliumzuur
Voldoende foliumzuur (vitamine B11) tijdens de zwangerschap doet het risico op een aantal aangeboren afwijkingen verminderen. Een tekort aan foliumzuur in de eerste weken van de zwangerschap kan bijvoorbeeld de ontwikkeling van het ruggenmerg van de baby in de weg kan staan. Dat kan dan weer leiden tot een open ruggetje.
Foliumzuur wordt normaal uit groene groenten, volkorenproducten, zuivel- en vlees gehaald. Omdat de behoefte aan foliumzuur stijgt tijdens de zwangerschap, raden we aan om in de vroege zwangerschap extra tabletjes met ongeveer 400 mg foliumzuur te slikken. Ook tijdens de periode rond de bevruchting is het belangrijk om extra foliumzuur te gebruiken.
Wanneer u verder in de zwangerschap bent (voorbij de 10e week zwangerschap), is het niet meer nodig nog extra foliumzuur te gebruiken.
Vitamine D
Vitamine D zorgt voor stevige botten, zowel bij uzelf als bij uw baby. Normaal haalt u voldoende vitamine D uit zonlicht, zuivelproducten en vette vis. Als u denkt dat u niet voldoende blootgesteld wordt aan zonlicht, kunt u eventueel een supplement vitamine D gebruiken. Ook wanneer uw voeding niet voldoende vitamine D bevat (weinig zuivel of geen vis), raden we dit supplemen aan.
Calcium
Ook calcium is nodig voor de ontwikkeling van tanden en botten. U haalt deze meestal uit melk, kaas, yoghurt en dergelijke. Standaard zit u goed met 2 à 3 sneetjes kaas per dag en 2 tot 3 glazen melk per dag of 1 of 2 potjes yoghurt per dag. Algemeen wordt wel aangeraden om de magere zuivelvarianten te gebruiken. Deze bevatten wat minder verzadigd vet en in verhouding wat meer eiwit. Ook wanneer u een verhoogd risico heeft op een zwangerschapsvergiftiging of pre-eclampsie, raden we u aan om extra calcium te gebruiken.
IJzer
IJzer is belangrijk voor meerdere functies in uw lichaam, onder meer voor de aanmaak van rode bloedcellen. Een ijzertekort is ook een frequente reden van bloedarmoede. IJzer zit in vlees en volkorenbrood, maar ook in groenten en fruit. Meer bepaald zou vitamine C in groenten en fruit ervoor zorgen dat u ijzer beter opneemt.
Vitaminesupplementen tijdens de zwangerschap
Buiten supplementen foliumzuur en vitamine D, die u ook met uw voeding kunt aanpassen, is het niet zinvol om systematisch een vitaminesupplement te gebruiken.
Mocht u toch vitaminen willen slikken, dan moet u zeker een supplement gebruik dat speciaal voor zwangere vrouwen is ontwikkeld. Algemene en vaak vrij in de supermarkt verkrijgbare supplementen kunnen een te hoge dosis vitaminen A bevatten, wat schadelijk kan zijn voor een ongeboren kindje.
Alcohol tijdens de zwangerschap
Gebruik van alcohol kan bij de baby het zogenaamde foetaal alcoholsyndroom veroorzaken. Dit is een combinatie van verschillende aangeboren afwijkingen.
- kleine hersenen (te merken aan de kleine schedel)
- abnormale gelaatskenmerken
- hart- en nierafwijkingen
- een groeiachterstand
- lagere intelligentie
- achterstand in geestelijke ontwikkeling
Andere risico’s zijn miskramen, vroeggeboorten en verstoorde ontwikkeling van het kind.
Volledige onthouding van alcohol tijdens de zwangerschap is aangewezen.