Pathologische anatomie

In de dienst pathologische anatomie vindt het onderzoek van weefsels en cellen plaats. Een dergelijk onderzoek wordt doorgaans aangevraagd door clinici om tot een juiste diagnose te komen, maar kan ook kaderen in screeningsonderzoek of, wanneer de juiste diagnose al bekend is, gebeuren uit prognostische overwegingen.

De resultaten van het pathologisch onderzoek vormen een essentieel element in de klinische besluitvorming, maar worden steeds geïntegreerd met de bevindingen van het klinisch onderzoek, de beeldvorming en de laboratoriumdiagnostiek.

Een pathologische diagnose vereist het verwijderen van stukjes weefsel of celmateriaal, waarvan men vermoedt dat ze aangetast zijn door een ziekteproces. De huidige technologie laat toe dergelijk materiaal, meestal in de vorm van kleine weefselfragmentjes (biopsies), relatief eenvoudig en pijnloos te verkrijgen van vrijwel alle organen in het lichaam.

Zelfs het onderzoek van cellen uit lichaamsvochten, of verkregen door schrapen of punctie/aspiratie, laat vaak verregaande diagnostiek toe.

Anderzijds worden ook grotere specimens, zoals heelkundige resectiestukken ontleed, waarbij de aard van het verwijderde letsel wordt vastgesteld en de omvang en de eventuele uitzaaiing nagegaan; essentiële informatie om de verdere therapie te bepalen.

In bepaalde gevallen is het mogelijk, door middel van vriescoupe-onderzoek, al peroperatief een tentatieve diagnose te stellen die toelaat de omvang van de heelkundige ingreep aan te passen aan de aard van het vastgestelde letsel.

Pathologisch onderzoek vormt niet enkel een cruciaal element in de diagnose van tumoren, maar draagt vaak ook bij tot het herkennen van ontstekingsletsels zoals in de maag of de huid.

Het diagnostische arsenaal van de pathologen reikt verder dan het onderzoek dat routinematig gebeurt, zijnde het onderzoek van cytologische dunne-laag-preparaten gekleurd met een Papanicolaou kleuring en van histologische coupes gekleurd met een hematoxyline-eosine kleuring.

Zo worden cytologische stalen verwerkt met een dunne-laag techniek, die toelaat een meer representatief staal van in optimale omstandigheden gefixeerde cellen te onderzoeken.

Daarnaast beschikt de dienst pathologische anatomie over een uitgebreid arsenaal aan antistoffen voor aanvullend immuunhisto-/immuuncytochemisch onderzoek. Die techniek is erg nuttig om letsels die moeilijk geïdentificeerd kunnen worden op de routinepreparaten alsnog accuraat te kunnen identificeren. Bovendien kan men bij sommige tumoren op basis van het immuunhistochemische profiel van het letsel voorspellen welke patiënten zullen reageren op een bepaald type van behandeling.

Bij specifieke aandoeningen, vooral hematologische maligniteiten, volstaat immuuncyto-/histochemisch onderzoek niet om een juiste diagnose te stellen of om het biologische gedrag van een letsel in te schatten.
Daarnaast is de respons op meerdere recentelijk ontwikkelde doelgerichte behandelingen ("targeted therapies") bij longcarcinomen, colorectale carcinomen en maligne melanomen, sterk afhankelijk van het genetische profiel van de ziekte. In deze gevallen wordt weefsel bezorgd aan het Laboratorium voor Moleculaire Diagnostiek voor bijkomend moleculair genetisch onderzoek. De resultaten van deze onderzoeken worden vervolgens steeds geïnterpreteerd in het licht van de cyto-/histologische en immuuncyto-/histochemische resultaten.

Meer informatie over de dienst pathologische anatomie vindt u op de website van het Jessa Ziekenhuis.