De knie

Aandoening

Elke knie heeft twee menisci: een binnenmeniscus die halfmaanvormig is een buitenmeniscus die half cirkelvormig is. De meniscus bestaat uit kraakbeen. De functies van de meniscus zijn:

• Absorberen van schokken
• Verbeteren van stabiliteit
• gewrichtscongruentie van de knie

Een scheur in de meniscus kan optreden door een acuut trauma (geforceerde torsiebeweging) of door slijtage waarbij door verminderde kwaliteit van het meniscusweefsel de meniscus kan scheuren.

De symptomen zijn pijn over de mediale of laterale gewrichtsspleet of in de kniekuil en eventueel vocht in de knie. Verder doorzakken en eventueel blokkages in de knie bij instabiele scheuren.

De diagnose kan bevestigd worden met een MRI-scan.

Behandeling

Ingreep

De operatie gebeurt in de dagkliniek.
Een arthroscopie (kijkbuisoperatie) wordt uitgevoerd onder rachi-anaesthesie (verdoving met prik in de rug) of korte algemene narcose. Via een kleine steekopening wordt een miniatuur lens in de knie ingebracht. De lens is in verbinding met de camera. Op het televisiescherm kan de chirurg de operatie en zijn handelingen vervolgens volgen. De knie wordt gevuld met fysiologisch vocht. Vervolgens worden nog twee steekopeningen gemaakt: één om de knie te spoelen en één om miniatuur-instrumenten in de knie te brengen.
Bij een meniscusscheur zal het gescheurde deel van de meniscus verwijderd worden door middel van kleine kniptangen. Er wordt hierbij zoveel mogelijk gezond meniscusweefsel bewaard.

Nabehandeling

Patiënt(e) mag meteen de knie vrij bewegen en steunen met één kruk gedurende een week.
Torsie-bewegingen dienen vermeden te worden.
Vijfmaal per dag de knie koelen met een ijsverband.
Antistolling spuitjes worden voor 10 dagen voorgeschreven tegen trombose.
Na 12 dagen zal de huisarts de knie controleren en tevens de drie hechtingen verwijderen.

In sommige gevallen is het mogelijk de meniscusscheur arthroscopisch te hechten.
Meestel hebben we te maken met een traumatische hengselscheur bij jongere patiënten. In dit geval zal de chirurg via het steekgaatje één of meerdere hechtingen door de meniscusscheur aanbrengen.

Patiënt(e) mag meteen steunen met twee krukken op geleide van de pijn.
Diepe flexie door de knie en torsie-bewegingen zijn niet aangewezen de eerste 6 weken na de operatie.
Onder begeleiding van de kinesist zullen progressief gesloten en open ketenoefeningen voor de dijspieren worden uitgevoerd vanaf de derde week.
Risicosporten worden de eerste 3 maanden best vermeden.

Aandoening

De voorste kruisband stabilseert de knie. Indien deze band scheurt, ontstaat er een instabiliteit in de knie.
Hierdoor kunnen dan weer op termijn bijkomende letsels ontstaan aan de menisci en het kraakbeen met uiteindelijk vroegtijdige slijtage van de knie.
Het plaatsen van een nieuwe kruisband zal de knie terug stabiliseren en de versnelde slijtage tegengaan.

Behandeling

Ingreep

Bij de operatie die onder narcose gebeurt of met een rachi-verdoving (ruggeprik), zal gebruik gemaakt worden van één of twee pezen uit de dij. Via een kleine incisie onder de knie worden de pezen gepreleveerd.
Van deze pezen worden dan een nieuwe bundel als voorste kruisband gemaakt. Zoals bij elke arthroscopie van de knie, worden kleine steekgaatjes gemaakt waardoor enerzijds de kijkbuis wordt geplaatst en anderzijds de miniatuur-instrumenten.
De nieuwe kruisbandbundel wordt in de knie gebracht via 2 bottunnels op de plaats waar de oorspronkelijke kruisband stond. De nieuwe kruisband wordt tenslotte met kleine resorbeerbare pinnen gefixeerd.

Nabehandeling

Meteen na de operatie wordt een extensie-brace aangelegd die de knie gestrekt houdt. De patiënt heeft namelijk de neiging de knie te buigen. Achteraf kan het dan in de revalidatie moeilijk worden om volledige strekstand van de knie te bekomen. De spalk zal vooral 's nachts de eerste 3 weken gebruikt worden. Om de zwelling te beperken zal de knie meerdere malen per dag gekoeld worden met ijs (cold pack) en dient het been in hoogstand te blijven.

Reeds in de eerste uren na de operatie, mag de patiënt zijn benen bewegen. Dit is trouwens goed tegen trombose (bloedklonter) vorming.
Het been wordt de eerste dag na de operatie door de kinesist op de CPM geplaatst (Continuous Passive Motion) waarbij de knie vanzelf gebogen wordt tussen 0° en 90°. Teven begint de patiënt partieel belastend te stappen met 2 krukken.

Na 2 weken wordt nog 1 kruk voor 1 week gebruikt.
De krukken dienen om plotse draaibewegingen te vermijden en de knie te ontlasten. Indien nodig zal de derde week een scharnierbrace worden gebruikt.

Na ontslag uit het ziekenhuis

Meestal zal één overnachting in het ziekenhuis voldoende zijn. Bij ontslag krijgt de patiënt een voorschrift voor pijnmedicatie. Tevens zal een voorschrift voor Enoxaparine spuitjes tegen tromboflebitis worden meegegeven voor 4 weken.

De huisarts zal de patiënt 2 weken postoperatief zien voor controle en om de hechtingen verwijderen.

Een controle-afspraak op de afdeling orthopedie wordt afgesproken 1 maand postoperatief.

Eenmaal thuis, kan de patiënt rustig verder oefenen met o.a. het been lost te laten zwieren zittend op de rand van een tafel.

In de kliniek zal door de kinesist reeds "gesloten keten"-oefeningen voor de quadriceps worden uitgelegd. Meestal kan na 1 week op de hometrainer worden gefietst.
Extensie (volledige strekstand) postuur-oefeningen zullen tevens worden uitgevoerd.

In de volgende weken zal de kinesist begeleiden bij het verbeteren van de kniefunctie en met toenemende belasting de "gesloten keten"-oefeningen van de quadriceps doorvoeren.
Ook de hamstrings zullen isometrisch en isotonisch worden geoefend.

Vanaf de zesde week zal de kinesist ook veel aandacht besteden aan proprioceptie-oefeningen.

"Open keten"-oefeningen voor de quadriceps en lopen op de loopband kunnen gestart worden na 2 maanden postoperatief.

Sporthervatting is meestal mogelijk tussen 6 en 9 maanden, waarbij contactsporten en startstop-sporten (voetbal, basketbal, ...) best minimum 9 maanden worden vermeden.

Osteotomie

Aandoening

Bij jongere patiënten tussen de 40 en 55 jaar met belangrijke kraakbeenletsels aan één zijde van de knie en tevens een as-afwijking van het been, kan een correctie van de as van het been een duidelijke verbetering van de pijnklachten geven. Tevens zal het slijtageproces na correctie afgeremd worden.
Instabiliteit van de knie door een gecombineerd kruisbandletsel kan hiermee eveneens worden opgelost.
De keuze van deze operatie hangt af van verschillende factoren zoals de leeftijd, de aard en plaats van de letsels, de activiteiten van patiënt, de pijn, ...
Dit zal uitgebreid door de chirurg besproken worden met de patiënt.

Behandeling

Ingreep

De operatie gebeurt bijna altijd onder narcose.
Meestal wordt een "open wig" techniek in onze dienst gebruikt. Bij grote correcties wordt een "gesloten wig" osteotomie verricht.
Nadien wordt de osteotomie gefixeerd met een hoekstabiele plaat.
Er wordt een redon achtergelaten die de volgende ochtend wordt verwijderd. U krijgt post-operatief een knieband met stijve balleinen.

Bij opname brengt u mee:

• De ingevulde pré-operatieve vragenlijst
• Uw medicatielijst
• 2 krukken
• Het pré-operatief onderzoek van de huisarts samen met labo en EKG-onderzoek
• Indien u bloedverdunners neemt, moet dit tijdig worden gemeld aan uw behandelende arts en eventueel gestopt worden

U bent vanaf middernacht nuchter.

Na de ingreep

Onmiddellijk na de operatie mag u de benen bewegen in zoverre dit mogelijk is zonder pijn. Indien u uit bed wil komen, vraagt u hulp van een verpleegkundige. De knie wordt gekoeld met ijs (cold pack) verschillende malen per dag gedurende de eerste weken.
De eerste dag na de operatie komt de kinesist bij u langs.
Er wordt gestart met het CPM (kinetec) apparaat. U kunt thuis een CPM-apparaat huren (via Spronken). Ook kan een hometrainer nuttig zijn. Door regelmatig kort te fietsen, houdt u de knie soepel.
U mag het been belasten met krukken.

Ontslag zal mogelijk zijn één à twee dagen na de operatie.
Bij ontslag krijgt u:

• Een voorschrift voor Clexane tegen trombose. Dit dient u 4 weken dagelijks te nemen.
• Een voorschrift voor pijnmedicatie
• Een ontslagbrief voor de huisarts. De huisarts zal de hechtingen verwijderen 14 dagen na de ingreep.
• Een voorschrift voor de kinesist.
• Een afspraak voor een controle-onderzoek op de afdeling orthopedie 4 weken na de ingreep.

Genezing moet tussen de 3 en 4 maanden worden verwacht. Roken vertraagt in belangrijke mate de genezing!

Unicondylaire knieprothese

Een unicondylaire knieprothese wordt geplaatst bij patiënten waarvan het kniegewricht aan één zijde zwaar beschadigd is. De oorzaak van de beschadiging ligt meestal bij slijtage, artrose genaamd, en in mindere mate bij een vroegere breuk of osteonecrose.
In principe is er geen leeftijdsgrens en komen patiënten boven de leeftijd van 55 jaar in aanmerking.
Via de unicondylaire knieprothese kunnen de bewegingen terug soepel verlopen zonder dat er pijn optreedt.

De behandeling staat volledig omschreven in de informatiebrochure.

Totale Knieprothese

Een totale knieprothese wordt geplaatst bij patiënten waarvan het kniegewricht zwaar beschadigd is. De oorzaak van de beschadiging ligt meestal bij slijtage, arthrose genaamd, en in mindere mate bij reuma, een vroegere breuk of osteonecrose.
In principe is er geen leeftijdsgrens en komen patiënten van alle leeftijden in aanmerking. Indien mogelijk zal toch gewacht worden tot een leeftijd van minstens 55 jaar.
Dankzij de totale knieprothese kunnen de bewegingen terug soepel verlopen zonder dat er pijn optreedt.

De behandeling staat volledig omschreven in de informatiebrochure.